Teşekkür

 

  • BY-BOKÖ için temel teşkil eden Y-BOKÖ, Wayne K. Goodman, Lawrence H. Price, Steven A. Rasmussen ve arkadaşları (Goodman et al., 1989; 1989) tarafından geliştirilmiştir. Y-BOKÖ’nün pek çok önemli özelliği BY-BOKÖ’da da korunmuştur. BYBOKÖ Yale (James F. Leckman, Sheila Woody, Lawrence Scahill, and Sara Patrick), São Paulo (Maria C. Rosario-Campos and Euripedes C. Miguel) ve Yukiko Kano (Tokyo Üniversitesi) üniversitelerindeki araştırmacıların işbirliğiyle oluşan bir ekibin ürünüdür. Gail Steketee, Steven A. Rasmussen, Susanne Bejerot, David A. Clark, Dean McKay, David Rosenberg, Scott Rauch, John E. Calamari, Steven Taylor, Fugen Neziroglu, Neal Swerdlow, David L. Pauls, Bradley S. Peterson, Robert A. King, Diane Findley, C. Neill Epperson, John P. Alsobrook ve Donald J. Cohen’in içinde yer aldığı diğer pek çok araştırmacı değerlendirmeleri ve yorumlarıyla katkıda bulunmuşlar.

 

  • BY-BOKÖ Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin test edilmesine destek veren araştırmacılar aşağıda listelenmiştir. Emine Ak, Serkan Akkoyunlu, Tunç Alkın, Abdurrahman Altındağ, Özden Arısoy, Yaprak Ç. Aslan, Ahmet Hakkı Aşık, Abdullah Atlı, Erkan Aydın, Şengül Aydın, Şule Şirin Berk, Lütfullah Beşiroğlu, Murat Boysan, Hamid Boztaş, Hülya Çeçen, Feryal Çam Çelikel, Erdinç Çiçek, Lale Gönenir Erbay, Mustafa Güleç, Ayşegül Selcen Güler, Özkan Güler, Gizem Güneş, Filiz Karadağ, Şükrü Kartalcı, Tülay Satı Kırkan, James F. Leckman, Fatma Özlem Orhan, Serap Erdoğan Taycan, Abdülkadir Tabo, Zafer Tapancı, Ahmet Tiryaki, Hakan Türkçapar, Verda Tüzer, Faruk Uğuz, Yankı Yazgan

Boyutsal Yale-Brown Obsesyon-Kompülsiyon
Şiddeti Ölçeği
Belirti Boyutlarına Göre Mevcut Obsesyon-Kompülsiyon Şiddetinin Klinisyen Tarafından Değerlendirmesi
  • Saldırganlık Obsesyonları ve İlişkili Kompulsiyonlar

  • Cinsel ve Dini Obsesyonlar ve İlişkili Kompulsiyonlar

  • Simetri, Sıralama, Sayma ve Düzenleme Obsesyon ve Kompulsiyonları

  • Kirlenme-bulaşma Obsesyonları ve Temizlik Kompulsiyonları

  • Biriktirme ve İstifleme Obsesyon ve Kompulsiyonları

  • Bedensel Obsesyon ve Kompulsiyonlar

  • Diğer Obsesyon ve Kompulsiyonlar

Neden Boyutsal Bir Yaklaşım?

 

Bu derecelendirme ölçeği obsesif-kompulsif belirtilerin doğasını ve mevcut şiddetini değerlendirmek üzere tasarlanmıştır. Bu ölçek orijinal Yale-Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği’nin (Y-BOKÖ) bir devamı mahiyetindedir. Böyle bir yeni ölçeği oluşturma gereksinimi Y-BOKÖ Belirti Listesi’ne dayanan faktör analizi çalışmalarının 4 ila 5 belirti boyutunu tutarlı bir şekilde tanımlaması sonucu doğmuştur (Baer, J. Clin. Psychiatry 1994;55:18–23; Leckman et al., Am. J. Psychiatry 1997; 154:911-917; Mataix-Cols et al., Am. J. Psychiatry 1999; 156:1409-16). Faktör analizi çalışmalarında tanımlanan bu faktörler: (1) saldırganlık obsesyonları ve ilişkili kompulsiyonlar, (2) cinsel ve dini obsesyonlar ve ilişkili kompulsiyonlar, (3) simetri, sıralama, sayma ve düzenleme obsesyon ve kompulsiyonları, (4) kirlenme obsesyonları ve temizlik kompulsiyonları, ve (5) biriktirme ve istifleme obsesyon ve kompulsiyonlarıdır. Boyutsal bir yaklaşımın gerekliliği için başka ek gerekçeler de bulunmaktadır. İlki; bu faktör yapısının geçerliliği Kanada’daki araştırmacılar tarafından teyit edilmiştir (Summerfeldt et al., Behav Res Ther 1999; 37:297-311). Öte yandan, Yale’de yapılan aile çalışmasında yukarıda sözü geçen iki faktörün birinci dereceden aile üyeleri arasında daha fazla OKB tanısı ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Bu çalışmada 3. faktör puanı yüksek olan bireylerin, puanı düşük olan bireylere kıyasla, birinci derece akrabaları arasında OKB’ye sahip olma olasılığının yaklaşık 2 kat fazla olması araştırmanın en özgün bulgusuydu. Bu bulgu OKB’ bazı genetik belirleyicilerin bazı özel belirti boyutları ile ilişkili olabileceğini akla getirmektedir. Üçüncü olarak, Scott Rauch ve meslektaşları Massachusetts Hastanesi’nde yukarıdaki faktör yapısı ışığında öncül bir PET çalışmasının bulgularını yayınlamışlardır (Rauch et al., CNS Spectrums 1998; 3:37-43). Bu çalışmada 1. faktörle ilişkili şiddet puanlarının diğer beyin bölgelerinden farklı olarak striatumdaki kan akımı ile pozitif yönde ilişkili olduğunu buldular. Yani, saldırganlık obsesyonları ve ilişkili kompülsiyonların şiddeti arttıkça, striatumdaki kan akımı da artmaktadır. Bu sonuçların düşündürdükleri aşağıda listelenmiştir: 1. OKB’yi tek bir durum olarak düşünmektense çok boyutlu bir hastalık olarak görmek daha uygun olacaktır. 2. OK belirtilerine yönelik çok boyutlu yaklaşım genetik ve nörobiyolojik çalışmalarda yararlı olabilir. 3. OK belirti şiddetini boyutsal olarak derecelendirmek, halen Y-BOKÖ ile yapılan, bütün obsesyon ve kompülsiyonların şiddeti hakkında bilgi veren derecelendirmeye göre daha duyarlı olabilir. 4. Tedavi çalışmalarında çok boyutlu bir şiddet ölçeği kullarak, tedaviye yanıtla ilgili etmenlerin ortaya konmasını mümkün olabilir. ( bazı tedaviler özel bazı belirti gruplarının tedavisinde çok daha iyi olabilir örn., Black ve ark. (J Clin Psychiatry 1998; 59:420-425) veya Mataix-Cols ve ark. nın çalışmaları göstermektedir ki istifleme obsesyonları ve ilişkili kompulsiyonlar tedaviye çok daha az yanıt vermektedir.) Sonuç olarak, geliştirilen bu yeni değerlendirme aracı (Boyutsal Yale-Brown Obsesyon ve Kompulsiyon Ölçeği) aracılığıyla belirtileri boyutsal olarak ayırmak, doğası gereği belirsiz olan belirti tipleri hakkında bilgi almayı mümkün kılmaktadır. Örneğin, kontrol kompulsiyonları, cinsel ve dini obsesyonlar, kontrol ve kirlenme-bulaşma ile ilişkili obsesyonlar gibi birkaç alan içersinde sorgulanabilmektedir. Şiddet derecelendirmesinin bir bileşeni olarak kaçınma davranışlarının da yer alması, şiddet derecelendirmesinin 0-4 aralığından 0-5 arasına genişletilmesi ve hastanın belirtilerini kontrol etmek için gösterdiği çaba ve belirtilerine karşı direnmesi temelinde bir şiddet değerlendirmesinin olmaması Y-BOKÖ’den farklı olan diğer noktalardır